Należy wiedzieć, że „ślepy” kosztorys, czyli zestawienie materiałów, robocizny i sprzętu potrzebnych do budowy domu, nie zawiera cen, lecz ilość robót budowlanych. Jest to obszerne i dokładne zestawienie, które może posłużyć do obliczenia kosztów. Znajdziemy w nim zarówno znaczące, duże pozycje (elementy stropowe, materiały ścienne), jak i małe (śruby, dyble, siatkę zbrojeniową).
Warto też wiedzieć, że biura projektowe oferują przygotowanie kosztorysu inwestorskiego. Zawiera on zestawienie ilości oraz aktualne ceny materiałów, robocizny, wynajmu sprzętu. Opracowany jest na podstawie przedmiaru przygotowanego przez projektantów i aktualizowanych raz na kwartał cenników zawierających uśrednione ceny materiałów (dla całego kraju) oraz robocizny (dla danego województwa). Są to zawsze ceny netto, bez VAT. Trzeba wiedzieć, że kosztorys inwestorski dzieli się na takie oto trzy części:
a). kosztorys szczegółowy
– ta właśnie część stanowi najobszerniejszy zeszyt. Należy wiedzieć, że każda pozycja jest w nim dokładnie opisana na podstawie KNR-ów (katalogów nakładów rzeczowych) w rozbiciu na materiały, robociznę i sprzęt. Laikowi trudno się poruszać w takim kosztorysie, bowiem do wartości podanych w poszczególnych pozycjach (kosztów bezpośrednich) są jeszcze doliczane narzuty (zysk, koszty pośrednie oraz koszty zakupu materiałów). Dopiero zsumowanie tych wszystkich pozycji daje koszt danego etapu budowy.
b). kosztorys uproszczony
– dużo łatwiej natomiast jest zrozumieć tą część kosztorysu inwestorskiego. Inaczej nazywany jest tabelą elementów scalonych. Zawiera on same prace, ale dużo prościej opisane. Są w nim zestawione wszystkie materiały, sprzęty i całościowo robocizna. Dla każdego z nich określona jest ilość (na przykład 192 m2 siatki stalowej), cena jednostkowa (na przykład 10 zł) oraz wartość (1920 zł).
c). książka przedmiarów
– ta trzecia część jest przygotowana na podstawie ukończonej dokumentacji projektowej.
Ponadto warto dodać, że są różne oferty na kosztorysy inwestorskie – w formie papierowej lub na płycie CD, dostosowane do potrzeb konkretnego inwestora albo nie. Różnią się także ceną. Najczęściej to wydatek między 140 a 300 zł. Chociaż w kosztorysie inwestorskim ceny nie zawierają podatku, to praktyka pokazuje, że przy racjonalnym prowadzeniu budowy możemy zmieścić się w tek kwocie (razem z VAT). Ale realne koszty mogą się też okazać wyższe niż przyjęte średnie krajowe.